Hoe om te gaan met gevoelens van eenzaamheid?

Als je je lange tijd eenzaam voelt, heb je misschien de neiging om je gewoon over te geven, om de hoop op te geven ooit je behoefte aan zinvolle verbindingen te kunnen bevredigen. Je accepteert gewoon dat je je eenzaam voelt en dat dat de rest van je leven zo zal blijven. Maar aanhoudende eenzaamheid kan een grote impact hebben op je mentale en fysieke gezondheid.

Je kunt het gevoel van eenzaamheid ook zien als een waarschuwing. Als signaal dat er iets mis is en dat je er iets aan moet doen. “Eenzaamheid creëert een ruimte waarin we kunnen nadenken over onze relatie met anderen, en voelen hoe hard we ze echt nodig hebben”, zegt filosoof Lars Svendsen. En sociaal neurowetenschapper John Cacioppo ziet eenzaamheid als “een stimulans om mensen ertoe te brengen meer aandacht te besteden aan hun sociale connecties en om anderen te bereiken.”

Dat klinkt mooi, maar zo eenvoudig is het niet. Het probleem is dat eenzaamheid ons, in de woorden van psycholoog Guy Winch, “uiterst aarzelend maakt om nieuwe kansen voor sociale betrokkenheid te creëren of om te profiteren van bestaande.”

Uitgaan en mensen ontmoeten is een deel van de oplossing, maar niet de hele oplossing. Het ontbreekt je immers niet zozeer aan de mogelijkheid tot sociale interactie, als wel aan betekenisvolle verbindingen. En blijvende, betekenisvolle verbindingen ontstaan niet zomaar. Eenzaamheid overwinnen, zegt eenzaamheidsexpert Olivia Laing, is “iets dat niet kan worden bereikt door pure wilskracht of door simpelweg er meer op uit te gaan, maar alleen door intieme connecties te ontwikkelen.”

Omdat gevoelens van eenzaamheid het gevolg zijn van je persoonlijke situatie en behoeften, is er geen eenvoudig, pasklaar stappenplan om van je eenzaamheid af te komen. Je kunt echter wel een aantal dingen proberen om sociale contacten te leggen – en zo in ieder geval de kans op duurzame, zinvolle verbindingen te vergroten.

Het is niet makkelijk. Het zal tijd en veel moeite kosten. Je ervaringen uit het verleden en je verwachtingen kunnen je een aarzelend gevoel geven. Er kunnen zich teleurstellingen voordoen. Het kan zijn dat het je niet lukt. De dingen houden zoals ze zijn is een stuk veiliger, maar de prijs die je betaalt is dat je je eenzaam blijft voelen.

Je openstellen betekent dat je je kwetsbaar zal voelen. Maar het is de enige manier. Het begint met simpelweg een beslissing nemen: besluit dat je je niet gaat overgeven aan je eenzaamheid, je gaat er iets aan doen. Je gaat mensen opzoeken en ontmoeten. Het nemen van die beslissing en je eraan committeren is de eerste stap op weg naar verandering.

Eén ding weet je zeker: als je alleen thuis blijft en niets doet, verandert er niets. Zoals Cacioppo opmerkt, is het aanpakken van je eenzaamheid “zo eenvoudig en zo moeilijk als open en beschikbaar zijn voor anderen.”

En onthoud: veel mensen worstelen hiermee. Je bent niet alleen!